Dialog mistrza Polikarpa ze Śmiercią to najdłuższy zachowany średniowieczny wiersz polski. Stanowi realizację charakterystycznych dla epoki motywów: mówi o marności dóbr doczesnych, ich nieuchronnej przemijalności (vanitas) oraz o powszechnym zrównaniu ludzi różnych stanów, obu płci, zamożnych i biednych w obliczu śmierci, która wszystkich weźmie do swej „szkoły”, zaprosi do ostatniego tańca (Danse macabre).

Jednocześnie utwór ma wymowę satyryczną. Wykorzystując gatunek tradycyjny dla rozważań filozoficznych (dialog), szydzi z niemocy ludzkiego rozumu, w duchu plebejskim naśmiewa się z uczonego magistra, który śmierci boi się jak każdy głupiec i drży przed nią niczym żak przed najsroższym nauczycielem. Satyra społeczna, bardzo wyraźnie zarysowana, dotyczy różnych stanów, szczególnie jednak godzi swym ostrzem w sędziów (grożąc demaskacją ich niesprawiedliwych czynów i pomstą za nie na Sądzie Ostatecznym) oraz duchowieństwo (potępia zarówno opasłych plebanów, jak rozkiełznanych mnichów, łamiących swe śluby).

Utwór, datowany na lata 1463–1465, powstał w oparciu o pisany prozą wzór łaciński pt. Dialogus magistri Polycarpi cum morte. Staropolszczyzna tekstu zawiera dialektyzmy mazowieckie. Rękopis, znajdujący się w Bibliotece Seminaryjnej w Płocku, zaginął w czasie II wojny światowej. Szczęśliwie w 1904 r. opublikowany został odpis sporządzony przez Jana Rozwadowskiego, językoznawcy, profesora UJ, będący podstawą dalszych wydań.

Źródło opisu: https://wolnelektury.pl/katalog/lektu...